İstanbul’un Başakşehir ilçesinde 21 Mayıs 2020 Perşembe günü hizmete açılan Başakşehir Çam ve Sakura Kent Hastanesi’nde yeni bir ünitenin hizmete açıldığı duyuruldu.
Türkiye’nin tek etkin Tıbbi Toksikoloji Ağır Bakım Servisi geçtiğimiz ay Başakşehir Çam Sakura Kent Hastanesi’nde açıldı.
16 yataklı ağır bakım ünitesi olarak hizmet veren serviste, dakikaların bile kıymetli olduğu zehirlenme hadiseleri tedavi ediliyor.
Toksikoloji Ağır Bakım Ünitesi’nin başında ise ABD Emory Üniversitesi’nde tıbbi toksikoloji yan kol uzmanlığı alarak, bu alanda tek uzman tabip olan Doç. Dr. Aynur Şahin yer alıyor.
“Ölüm oranını önemli bir biçimde azaltıyor”
Doç. Dr. Şahin, “Tıbbi toksikoloji, akut yahut kronik zehirlenen hastaların tanısı, tedavisi, tıbbi idaresini dünya standartlarında veren ve bu idaresi geliştiren bir bilim kısmıdır. Bu ünite ile bilhassa akut ya da kronik zehirlenme durumunda, özel tedavi gereksinimi olan hastaların, özel antidot (panzehir) tedavisine gereksinimi olan hastaların, bakımını en üst seviyeye çıkarmak amaçlandı.
Bu ünite kıymetli, zira bu hastaların özelleşmiş ünitelerde, özelleşmiş uzmanlar eşliğinde bakılması, hastaların hem sakatlık, hem de vefat oranını önemli bir biçimde azaltıyor. Ölçüsü sonlu sayıda olan, ulaşılabilir tedavilerin bu hastalara uygun halde, gerekli endikasyonla süratle uygulanması, hastaların sağ kalımı açısından çok kıymetli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor.” dedi.
“Dakikalarla savaştığımız durumlar olabiliyor”
Özellikle genç erişkinlerde ve çocuk nüfusta zehirlenmelerin çok sık vefat sebepleri ortasında yer aldığını kaydeden Doç. Dr. Şahin, “Tıbbi toksikoloji ünitelerinde tedaviler yalnızca antidot (panzehir) tedavileri formunda değil, tıpkı vakitte bu hastaların maruz kaldığı zehrin bedenden uzaklaştırılması için birtakım aygıtların da kullanılması kelam konusu.
Hemodiyaliz üzere, plazmaferez üzere, zehirlenmeye bağlı hastanın kalbi durduğunda ya da çok önemli bir halde hayat işlevleri tehlikeye girdiğinde, hastalarımızı ECMO ismini verdiğimiz kalp akciğer makinasına da bağlayarak, gerekli spesiflik tedavileri uygulayarak bakımını sağlayabiliyoruz.
Zehirlenme olaylarında süratli ve faal müdahale hayat kurtarıcıdır. Münasebetiyle dakikalarla savaştığımız durumlar olabiliyor. Bu çeşit ünitelerin bütün merkezlerde sayısının arttırılması, bu hastaların bilhassa sağ kalmasını çok önemli halde artırıyor” diye konuştu.
Mevsimsel zehirlenmeler değişiyor
Türkiye’nin jeopolitik bir pozisyonda olması nedeniyle de tıbbi toksikoloji ağır bakım ünitelerinin varlığının çok değerli olduğunu anlatan Doç. Dr. Şahin, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Zehirlenme oranlarına bakıldığında, İstanbul hem nüfus hem de zehirlenme oranlarının yüksek olduğu bir ilimiz. Kış aylarında daha çok karbonmonoksit zehirlenmeleri gündeme geliyor. Bahar aylarında ise böcek ısırıkları, yılan ve akrep ısırmaları yeniden sık görülen zehirlenmeler ortasında.
İntihar hedefli ilaç alımlarına da bilhassa kış aylarında çok sık rastlıyoruz. Yeniden geçtiğimiz aylarda düzmece alkol alımına bağlı olarak metanol zehirlenmeleri yaşanmıştı. Toplu hadise müracaatları oldu ve bu olaylarda çok sayıda vatandaşımız alkol zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti. Yalnızca kişisel maruziyet değil, toksinlere kitlesel maruziyetler de olabiliyor.
Mesela geçtiğimiz günlerde yaşanan Bartın’daki maden faciası üzere ya da Antalya’da yaşanan büyük yangınlar üzere, bilhassa inhale (solunum yoluyla) ya da ciltten emilen kimyasalların maruziyetinde (karbonmonoksit, siyanür gibi) ya da farklı iritan gazların maruziyetinde bu ünitelerin, bu hastaların bakım ve tedavisinde tesirli rol oynayacağını düşünüyoruz.”
“Yorgunluk, halsizlik, sık baş ağrısı üzere semptomlar”
DHA’nın haberine görei, çocuklardaki zehirlenmelerin ekseriyetle kaza sonucu yaşandığına dikkat çeken Doç. Dr. Şahin, zehirlenme durumunda sıhhat vazifelileri gelene kadar olay yerinde yapılan acil müdahalelerde de çok büyük yanılgılar yapıldığına dikkat çekerek, şu ihtarlarda bulundu: “Çocuklarda çoklukla mesken kimyasalları, paklık eserleri üzere hususların uygun şartlarda saklanmaması, tekrar konutta erişkinlerin kendi ilaçlarını uygun şartlarda saklamamaları nedeniyle bu ilaçların alımları kelam konusu olabiliyor, çocuk hadiseler da bu biçimde acil servislere getirilebiliyor.
Kışın bilhassa soba ya da gaz zehirlenmesine rastlıyoruz. Karbonmonoksit, kokusuz zehirli bir gaz. Hasebiyle fark edilmesi, kişinin çoklukla yorgunluk halsizlik, sık baş ağrısı üzere semptomlarla, pek de spesifik olmayan belirtilerle hastalarda ortaya çıkabiliyor.
Karbonmonoksit zehirlenmesi açısından risk oluşturabilecek durumlar ise, gazlı şofben, kömür sobası kullanımı başta geliyor. Bu nedenle yıllık periyodik bakımların kesinlikle yaptırılması gerekiyor. Bireylerde açıklayamadıkları halsizlik, baş ağrısı, gribal enfeksiyon semptomları olduğunda, kesinlikle en yakın sıhhat kuruluşuna başvurmaları gerekiyor. Zehirlenmelerde en sık yapılan yanlışlardan biri de, hastanın zorla kusturulmaya çalışılması.
“Gaz maruziyetiyse en kısa vakitte pak havaya çıkılmalı”
Kusturmaya çalışmak, o hastanın tablosunun daha da kötüleştirilmesine neden olabiliyor. Hatta çıkarılan içeriğin akciğerlere kaçmasıyla hastada teneffüs kahrı doğurabiliyor. Hasebiyle zorla kusturmak, birinci yardım teknikleri ortasında yer almıyor. Zehirlenen hastalarda yapılması gereken şey, şayet gaz maruziyetiyse en kısa vakitte pak havaya çıkılması, ortamın havalandırılması. Lakin şayet oral yoldan dediğimiz ağız yolundan alınmış bir kimyasal, ilaç gibisi maruziyetiyse, hastanın en yakın sıhhat kuruluşuna götürülmesi gerekiyor.”