Bugün öğlenden evvel gerçekleşecek olan olan güneş tutulması, aklıllara Hz. Peygamberin kıldığı ve tavsiye ettiği Kusuf namazını getirdi. Pekala nedir kusuf namazı? Nasıl ve neden kılınır? Sünnet midir? Hepsini sizin için araştırdık…
Güneş ve ay tutulması sırasında namaz, dua ve Allah’ı anma ile meşgul olmak, yalnızca Hz. Peygamber’in sünnetine uymayı göstermesinin yanı sıra çok seyrek olarak gerçekleşen bu tıp olayların beşerler üzerinde meydana getireceği endişe ve kaygıyı Allah’a sığınmak suretiyle gidermek, bu vesileyle gerçek yaratıcıyı hatırlamak ve O’na şükran hislerini söz etmek, O’ndan hayırlar talep etmek üzere hikmetler de içermektedir.
Kusuf namazı nedir?
Sözlükte “örtmek; kararmak” manalarına gelen küsûf, güneş için kullanıldığında ayın güneşle dünya ortasına girerek güneş ışığını engellemesi yani güneş tutulması olayını söz eder.
Kur’ân-ı Kerîm’de güneş ve ay hakkında daha çok hikmet tarafına ve yaratıcının kudretine vurgu maksadıyla çeşitli açıklamalar yapılır. Güneş ve ay üzerine yemin edilir ve bu iki cismin Allah’ın varlığının birer kanıtı olduğu söz edilerek insanın bunlar üzerinde düşünüp ibret alması, böylelikle kendisini yaratan Allah’a karşı kulluk şuuru içinde bulunması istenir.
Bu açıklamalar, ay ve güneşe kutsallık atfeden yahut gayba ilişkin çeşitli sonuçlar bağlayan eski anlayışları düzeltme gayesi de taşımaktadır.
Astronomi bilgisinin epey zayıf olduğu Eskiçağ’lardan itibaren ay ve güneş tutulmasıyla ilgili olarak pek çok yorum yapıldığı, meselâ kıymetli bir kişinin yahut bir hükümdarın doğum ya da vefatının işareti sanılarak uğur yahut uğursuzluk sebebi kabul edildiği bilinmektedir.
Nitekim Câhiliye periyodu Arap toplumunda güneş tutulmasının kıymetli bir kişinin vefatı üzerine meydana geldiği biçiminde bir inanış mevcuttu. 10 (632) yılında Hz. Peygamber’in oğlu İbrâhim vefat ettiği gün güneş tutulunca birtakım kimseler bu iki olay ortasında irtibat kurmuş, Resûl-i Ekrem de güneş ve ayın ilâhî birer alâmet olup bir kişinin mevti üzerine tutulmayacağını belirtmiştir.
Hadis kaynaklarında, ortalarında birtakım rivayet farklılıkları bulunmakla birlikte güneş tutulduğu vakit Hz. Peygamber’in küsûf namazı kıldırdığını tabir eden çok sayıda hadis mevcuttur.
Bu hadislerde Resûl-i Ekrem’in bu namaz sırasında kıraati uzun tuttuğu, namazı tamamlayınca güneş ışığının tekrar ortaya çıkmasından sonra cemaate hitap ederek, “Ay ve güneş Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin vefatından yahut yaşamasından/doğmasından ötürü tutulmaz. Ay yahut güneş tutulmasını gördüğünüz vakit açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin” dediği, birtakım rivayetlerde ise Allah resulünün bu iki hadiseye şahit olunduğunda tekbir getirilmesi, sadaka verilmesi ve köle âzat edilmesini istediği tabir edilir.
KÜSUF NAMAZI NASIL KILINIR?
Namazdan evvel gusül abdesti almak, cuma ve bayram namazları üzere mescitte kılmak, rükû, kıraat ve secdeleri olağan vakitlere nazaran daha uzun tutmak küsûf namazının sünnetlerindedir. Ayrıyeten güneş tutulması sırasında Allah’ı çokça zikretmek, günahların bağışlanmasını dilemek, tekbir getirmek ve sadaka vermek Hz. Peygamber’in tavsiyeleri ortasında yer alır.
Hanefî fakihlerine nazaran küsûf namazı en az iki rek‘at olup dört yahut daha fazla rek‘at olarak da kılınabilir. Her iki yahut dört rek‘atta bir selâm verilir. Öbür beyhude namazlarda olduğu üzere her rek‘atta tek rükû ve iki secde yapılır. İmam Mâlik, İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e nazaran ise küsûf namazı her rek‘atta uzunca bir mühletin okunduğu kıyamdan ve rükûdan sonra tekrar tıpkı formda kıyam ve rükû yapılarak iki rek‘at olarak kılınır
İşte küsuf namazının kılınışı:
- Öncelikle niyet edilir. Niyet ettim Allah isteği için kusuf namazı kılmaya.
- Allahu Ekber diyerek Tekbir getirilir.
- Subhaneke/Fatiha/Kurandan bir müddet ya da ayet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki sefer Secdeye gidilir.
- Tekrar Kıyama kalkılır.
- Fatiha ve artırımı müddet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki defa Secdeye gidilir.
- Tahiyyat/Salli Barik/Rabbena duaları okunur ve selam verilir, dua edilir.
