Kanda kanser hücrelerini tespit eden yeni bir metot üzerinde çalışmalar ağırlaştırıldı.
Hasta için acı verici ve maliyetli bir formül olan iğne biyopsisinin yerine kullanılması hedeflenen yeni prosedürde sona yaklaşıldı.
ODTÜ tarafından geliştirilen ve çalışmaları 7 yıldır süren ‘akıllı çip’ teknolojisi sayesinde kanda dolaşan kanser hücreleri kolay bir kan analiziyle tespit edilebilecek.
ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve Mikro Biyosistemler Genel Müdürü Prof. Dr. Haluk Külah yaptığı açıklamada, Mikro Biyosistemler’in, ODTÜ Teknokent’te 2015’te kurulduğunu belirtti.
Külah, İngiltere’de kıymetli biyoteknoloji firmalarına konut sahipliği yapan bir teknopark olan Alderley Park’ta geçen yıl kurdukları “Cellsway” isimli şirket aracılığıyla milletlerarası klinik araştırma faaliyetlerini sürdürdüklerini anlattı.
Alanında pek çok birincisi barındırıyor
Tümör kitlesinden ayrılarak kana geçen kanser hücrelerinin, “dolaşımdaki tümör hücreleri (CTC)” olarak isimlendirildiğini tabir eden Prof. Dr. Külah, bu hücrelerin kandan ayrıştırılabilmesi için çok yüksek hassasiyette bir sistem gerektiğini, geliştirdikleri yeni teknolojinin bu alanda pek çok birincisi barındırdığını söyledi.
Kanser hastalığının teşhis ve takibinde kullanılan rutin formül olan iğne biyopsisinde cerrahi bir süreçle hastanın kanserli dokusundan örnek alınan metodun hasta için acı verici ve maliyetli bir sistem olduğuna işaret eden Külah, Mikro-Elektromekanik Sistemler (MEMS) ve mikro akışkan teknolojilerinin kullanıldığı likit biyopsi tekniğiyle kan örneğinde kanser hücrelerini yakaladıklarını anlattı.
Kan analizi ile kanserin metastaz ve tekrarlama riskleri ile tedavi sürecine ait bilgilere ulaşabildiklerini belirten Külah, şu bilgileri verdi:
“Geliştirdiğimiz çiple kanserli hücreleri ayırıyoruz”
“Kan analizinde kanser hücrelerini yakalamak üzere MEMS teknolojisi ile geliştirdiğimiz silisyum tabanlı çiplerin tasarımı ve patenti büsbütün bize ilişkin. Bu çiplere akıllı çipler diyoruz. Akıllı çiplerin içinde kılcal damarlar üzere ufak mikro kanallar var. Bu kanallardan kan hücrelerini tek tek geçiriyoruz ve bu sırada çipin içindeki mekanik yapılar ayrıştırma yaparak kanser hücrelerini bir tarafta, kanser olmayan hücreleri de öbür tarafta topluyor. Asıl kanser hücrelerini içeren örnekte de birtakım tahliller yaparak kanserin cinsine ve hangi tip kemoterapinin işe yarayacağına dair bilgileri topluyoruz.”
Haluk Külah, geliştirdikleri sistemdeki doğruluk oranlarının yüksek olduğunu ve rakiplerine karşı daha üstün bir performans sergilediğini belirtti.
Külah, 7 yıldır üzerinde çalıştıkları teknolojide geldikleri evreye ait, “Cihazımız ve araştırma faaliyetlerimiz tamamlandı. Laboratuvarlarda klinik çalışma yapabilecek etaba geldik. Yakın vakitte 300 hasta üzerinde klinik çalışma başlattık. Böylelikle araştırma gayeli olarak gerçek hastalar üzerinde kan testi ile kanser tanısı ve tedavisinin takibini yapabileceğiz.” dedi.
“Onaylarımızı aldığımızda hastalar mevcut sıhhat sigortaları ile bu testleri yaptırabilecekler”
Klinik evrede hasta örnekleri ile çalışmalara başlayacaklarını belirten Özgür, “Sistemimizi yakın vakitte laboratuvarlara ve hastanelere kuracağız.” dedi.
Geliştirdikleri “likit biyopsi” ismi verilen tekniklerinde direkt kan örneğinden tümörle ilgili bilgileri alabildiklerini belirten Özgür, “Kanser hücrelerinin tahlili ile kemoterapi, radyoterapi ya da maksatlı ilaç tedavisi başlanan hastada bu tedavinin işe yarayıp yaramadığını ve hangi tedavinin uygun olabileceğine ait doktora bilgi veriyoruz. Onkologlar verdiğimiz bu sonuçlar ile hastaya yönlendirme yapabiliyorlar.” diye konuştu.
“Ankara’daki 4 hastane ile birlikte klinik çalışmamızı başlattık”
Geliştirdikleri sistemin, “araştırma” gayeli olarak kullanıldığını, Ankara ve İstanbul’daki kimi merkezlere sistemi kurduklarını aktaran Özgür, “Bunun yanında Ankara’daki 4 hastane ile birlikte klinik çalışmamızı başlattık.” bilgisini verdi.
AA’nın haberine nazaran Özgür, sisteme ait şunları kaydetti:
“Pek çok merkez ile eş vakitli yürüttüğümüz çalışmanın yanı sıra 300 hasta ile klinik çalışma başlatıyoruz. Çalışmamıza; göğüs kanseri, kolon kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri hastaları dahil olacak. Tıpkı vakitte sağlıklı bireylerden de örnekler alacağız. Bunların sonuçlarını mukayeseli bir formda sunacağız. Çalışmamız, bir yıl içinde tamamlanacak ve o vakit sürecin validasyonu tamamlanmış olacak. Geliştirdiğimiz aygıt, in vitro dediğimiz beden dışı teşhis aygıtı kategorisine girdiğinden CE ve FDA onayı almak için müracaatlarımızı yapacağız. Onaylarımızı aldığımızda hastalar mevcut sıhhat sigortaları ile bu testleri yaptırabilecekler. Bu yılın sonu prestijiyle ise hekimlerin onayı olması kaydıyla aşikâr başlı hastanelerde tedavi gören kanser hastaları, klinik çalışmamız kapsamında kan analizi ile takip kapsamına alınacak.”