Alber Camus, toplumsal düzenle bireyin özgürlüğü ortasındaki açmazı, kişinin kendine ve topluma karşı yabancılaşmasını açığa vuran kült bir roman ortaya koydu. Yabancı, muharriri Albert Camus’un en çok okunan, tanınan, satılan ve çevirilen kitabı olarak kendine has bir rekora sahip kitabıdır.
Az hacimli ve okuyucusuna keyif veren bir yapıt. Edebiyat dünyasında silinmez izler bırakan Camus, şimdi 46 yaşındayken geçirdiği trafik kazansında hayata veda etti. Muharrir, 1957 yılında Nobel Edebiyat Mükafatına layık görüldü. Büyüleyici kalem yaşasaydı kim bilir daha ne eserler yazardı.
“Başkalarından daha erken ölecektim”
“Başkalarından daha erken ölecektim, orası aşikârdı. Fakat herkesin bildiği üzere, hayat yaşamaya değmez. Meursault, annesinin öldüğünü öğrendiği gün cenazeye katılmak üzere yola çıkar, hava çok sıcaktır. Gün uzunluğu hissettikleri dış dünyaya ilişkin ikazcılardan öteye geçmez; sıcak, ışık onu rahatsız eder, dikkati kendi vücudu üzerindedir. Herkes ondan bir oğul olarak duygusal bir reaksiyon beklerken o duyusal dünyaya dikkat kesilmiştir.”
Kendine, topluma yabancı olan biri…
1913-1960 yılları ortasında yaşayan Camus, dünya edebiyatına bir armağan üzeredir. Yazdığı yapıtlarla isminden sıkça kelam ettirmeyi başaran Camus, gizemli romanı Yabancı’yı 1942 yılında yayınladı.
Yazıldığı periyot içinde pek az muharrire nasip olan kısa müddette geniş okur kitlesine ulaşabilme ve baskı üstüne baskı yapma muvaffakiyetinde Camus’un yalın ve akıcı bir lisana sahip olmasının etkisiyse yadsınamaz.
Ölümün bu dünyada kaçınılmaz bir son olduğuna, bunun farkında olan bireyin yaşadığı hayatı anlamsız bulduğuna dair çarpıcı bir roman. İçinde barındırdığı dram ve trajedi ile okuyanları türlü sorularla baş başa bırakır.
Roman kahramanının bir ismi yok. Varsa da müellif bunun bizim öğrenmemizi istemese gerek, zira bizimle tam manasıyla tanıştırmıyor. Sırf soyadını vermekle yetinmiş. Her şeye yabancı, isimsiz karakter; Mösyö Meursault…
Bir kimlik buhranıdır onun yaşadığı. Toplumda gerçek olan hiçbir şey Meursault için hakikat özeliğini taşımaz.
Dediğim üzere o bir yabancıdır.
Kendine bile.
Sayfa: 112
Ölüm ve boşvermişlik
Meursault’un hayatta tek varlığı annesidir. Lakin annesinin öldüğünü öğrendiğinde hiçbir reaksiyon vermez. En ufak bir hüzün belirtisi bile yüzüne yansımaz. O kadar rahattır ki etrafındaki beşerler da bu garip duyguya mana veremezler. Annesini seven bir adam, öldüğünde neden üzülmez, ağlamaz?
Annesini görmeyi bile istemez o an. Tabutunun başında oturur türlü hayaller kurar, derin kanılara dalar. İçinde bulunduğu toplumsal yapının kıymet yargılarını derinlemesine eleştirir. Bunu romanın satır ortalarında görmek pekâlâ mümkündür.
Kayıtsızlığın için bir aşk
Meursault nasıl bir kayıtsızlığın içindedir ki; annesinin mevti karşısında üzülmek yerine, o gün bir bayana bile aşık olur… Meursault, bu buhranlı devrinde hayatına giren bayanla vaktinin birçoklarını geçirmekte onunla keyifli olmaya çalışmaktadır.
Bununla birlikte, onun için artık hiçbir şeyin manası yoktur. Zati olmayan manevi hisleri yeterlice körelmiştir. Bu anlamsız ve boş hayatta tutunacağı tek kolu sevdiği bayan olur.
Mösyö Meursault, beklenmedik büyük bir hadise ile bütün mutluluğundan ve dünyevi zevklerinden yoksun kalacak, güç günlere teslim olacaktır. Zati buhran havasında geçen hayatının, gerçek ve sert bir tokadını aslında o vakit yiyecektir.
Yaşamını alt üst eden bu hadise, kalbine onarılmaz yaralar açarken, başına da büyük belalar açacaktır. Meursault için eski olan her şey eski olarak devam edecektir. İsmini hiçbir vakit öğrenemeyeceğimiz kahramanımız bu dünyanın yabancısıdır.
Camus’un bu başyapıtını okuyun…