Devrim arabası takımının müdürü Yedek şişede akaryakıt vardı kullanmadılar
Vakanüvis
Türkiye nin heyecanla beklediği vizyon Esenyurt Escort proje Togg un seri üretiminin gerçekleştirileceği Gemlik Yerleşkesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle Cumartesi günü açılıyor Milletçe göğsümüz kabaracak Muhalif kısımlarda bu memnun günden güya keyifli olmadıklarını düşündürtenler de var İstanbul Escort doğal
Bu çevrelerin hâli yaklaşık yarım asır evvel İhtilal arabasının etrafındaki tartışmaları argümanları karanlık noktaları da akla getiriyor Büyük bir talihsizlik yaşayan daha doğrusu yaşatılan bu birinci yerli arabaya dair Beylikdüzü Escort çok şey yazılıp çizildi Bu meyanda o yıllarda projenin başında olan sonrasında Sanayi Bakanlığı da yapan Orhan Alp in anlattıkları da ibretlik Yıllar yıllar öncebir meslek mecmuasına röportaj veren Orhan Alp Devrim in etrafında olup bitenleri gayet sansürsüz ortaya koymuş
Profesör Porsche tan eğitim alıp Türkiye ye gelmişti
2010 yılında hayata veda eden Orhan Alp 2007 yılında TMMOB un Mühendis ve Makine mecmuasına verdiği röportajda öncelikle eğitim ve iş hayatını anlatmıştı Alp 1937 yılında devlet bursuyla Almanya ya mühendislik eğitimine gönderilmişti Burada Volkswagen in ünlü Beetle ını Kaplumbağa tasarlayan Alman tankları Tiger I Tiger II ve Elefant ın dizaynlarına da katkıda bulunan ayrıyeten Porsche araba fabrikasının kurucusu olan Prof Dr Ferdinand Porsche un öğrencilerinden olan Orhan Alp 1942 yılında 23 yaşındayken Berlin Teknik Üniversitesi ndeki mühendislik tahsilini tamamlamıştı
Çalışma hayatına başladığı TCDD de Fabrikalar Şube Amirliği Başmühendislik Teknik Müşavirlik Başkan Yardımcılığı ve Fabrikalar Dairesi Başkanlığı vazifelerinde bulunan Alp 1964 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi nde ders de vermişti Daha sonra siyasete atılan Orhan Alp 1965 yılında Demirel Hükümeti nde Bayındırlık Bakanlığı’na getirilmiş 1978 yılında ise CHP ye geçerek Ecevit Hükümeti nde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yapmıştı
27 Mayısçılar Devrim in beş ay içinde yapılmasını istemiş
Eskişehir de demiryollarının lokomotif başta olmak üzere teknik gereksinimlerine yönelik üretim yaptıklarını anlatan Orhan Alp İhtilal arabası fikrinin ortaya atılması ve sonrasındaki gelişmeleri şöyle anlatmıştı
Adı İhtilal olmasın Anadolu olsun dedim lakin dinletemedim
Orhan Alp çalışmalara bir İngiliz bir de Aman otomobilini alıp fabrikaya getirmeleriyle başladıklarını belirterek sonrasını şöyle anlatmıştı Küçük otomobiller vardı onlarla ilgilenmedik Fikrimiz şu En az 60 beygir olsun ki güçlü olsun Motorlarıyla çok uğraştık Gerçekten olağanüstü motorlar yaptık İmalata devam ederken yetkililerle görüşmelerimde daima Bu otomobilin ismi Anadolu olsun diyordum Anadolu bizim gözbebeğimiz Cumhuriyet Bayramı yaklaşmıştı otomobilin bitmesine 10 15 gün kalmıştı Emin Bozoğlu isminde bir Genel Müdür Yardımcısı vardı o geldi Anadolu olmaz Hükümette karar alındı ismini İhtilal koyacağız dedi İtiraz ettim Yanlış yoldasın Bu isim siyasi olur Bu ismin ne getireceği aşikâr olmaz dedim lakin dinletemedim
Eğer İhtilal arabası demeseydik bu iş bugün vagon imali üzere büyük çapta devam eder Türkiye nin durumu farklı olurdu İsmi neden sorun oldu Şundan Meselâ Süleyman Demirel Başbakan oldu bu İhtilal arabasından alayla bahsetti Yani gelen iktidarlar ihtilal siyasetinin bir işi mülahazasıyla İhtilal otomobillerini tutmadılar Bu siyasi bir sorun oldu Bunu herkes anlamıyor ancak bu türlü bir boyutu da var Demirel e meselâ ben Devrim i yapanlardanım demedim Deseydim beni uzaklaştırırdı Meselâ Vehbi Koç biliyordu bunları Anadolu ismi macerasını ve o ürettiği otomobile Anadol dedi
Devrim trenle değil de karayolundan gelseydi iş öteki olurdu
Devrim otomobillerinin çok tartışılan benzin koymayı unutma olayını da anlatan Orhan Alp buradaki yanlışın otomobilleri trenle yollama kararıyla başladığını söylemişti Alp şunları anlatmıştı Aslında otomobiller Eskişehir den Ankara ya kara yoluyla gelebilirdi lakin birileri Trenle gitsin diyor Trenle gidince de Vagon içinde akaryakıtlı araç olmasın kaza olur bir şey olur patlar yanar filan deniyor Otomobilleri kullananlar fabrikada yetişen adamlardan Trafikçiler otomobilleri bunlardan merasim için alıyor lakin bu bizim fabrikada yetişen adamlar Arabada akaryakıt yok demiyorlar Orada biraz da sabotaj var Birisinde de bir şişe akaryakıt var hem de yüksek oktanlı da ancak demiyorlar işte Benzin var diye Kimseyi itham etmek istemem lakin ben olsam akaryakıtsız götürür müyüm devlet liderinin yanına Olmaz yani değil mi Demek ki bu çocuk hem de mühendismiş ben adamı tanıyorum Biraz ağır fen bir adamdır ancak olağan artık Vehbi Koç da otomobil imal etmek için takip ediyordu bu imalatı Ben hiçbir vakit Vehbi Koç u kötülemek istemem Uygun yetişmiş memleketine hizmet etmiş bir adam Fakat doğal burada biraz ihmal var Ben olsam o mühendisin yerinde kıyameti kopartırım arabayı yerinde durdururum önüne geçerim Arabanın akaryakıtı yok Siz mecnun misiniz bunu buraya getiriyorsunuz derim
Röportajda Peki daha sonra Anadol u yapan takımlar içinde yer aldı mı bu mühendis sorusu üzerine de Alp Evet doğal o oradaydı Sabotaj değil fakat ihmal var Yani çocuğun akaryakıtsız arabayı Meclis e götürmesini affetmiyorum Bu işte günahına girmeyeyim lakin şayet Devrim i tutan birisi olsaydı bunu yapmazdı Size sorarım yani İki otomobil var ikinci otomobilde biraz akaryakıt varmış Cemal Gürsel de hiç akaryakıtı olmayan otomobile binmiş O adam nasıl müsaade ediyor Cemal Gürsel i ben nasıl bindiririm Bunu bana izah etsinler Ben üretimde vardım otomobillerin Ankara ya gidişinde dahlim yoktu Ben duyunca doğal çabucak gittim otomobilin yanına akaryakıt koyduk Sonra hipodroma merasime gittik Hatta otomobillerin birinde de ben vardım merasimde Cemal Gürsel düzgün niyeti bir adam lakin bu imalatı istemeyenlerin bu türlü bir hareket yapabileceklerini düşünmesi lazımdı Bunu etrafına söylemesi lazımdı
Devrim otomobillerinden birisinin kayıp olduğunu da anlatan Orhan Alp Birkaç yıl evvel birini getirdiler Bindik Diyorlar ki Dört tane var Hayır efendim yalnızca iki tane yapıldı öbürü de kayıptı Bu projeye karşı olan biri Devrim e karşı olan biri bir adam bunu kırdı bunu paçavraya çevirdi demişti
Biz bunu yapamayız diyen bir baş var
Eski Sanayi Bakanı Orhan Alp söyleşisinde Türkiye nin gelişmiş üretim yapamayacağına inanan bir kısmın evvelce beri var olduğunu lisana getirmişti Bu baş var hala Biz bunu nasıl yaparız Yapamayız diyen bir kafa tabirini kullanan Alp İhtilal arabasının üretim sürecine başladığında kendisine söylenenleri şöyle aktarmıştı Bana Topluiğne bile yapamadık sen neyin peşindesin Orhan Beyefendi derlerdi Nasıl toplu iğne yapamayız diye daima hayret etmiştim Bugüne bakalım Artık bu kadar telefon daima ithal Yolda giderken bakıyorum otomobillere 22 tane marka var bunlar ithal yedek modülleri ithal her şeyleri dışarıdan Burada yapılan otomobilleri da tutmuyorum Zira dışarıdan geliyor her şey burada monte ediliyor Bunlar yerli malı otomobil değil
Yapacaktık yerli arabayı halka ucuza satacaktık
Devrim arabası projesinin başındaki isim Orhan Alp röportajda Türk otomotiv sanayiinin yanlış bir çizgide geliştiğini de kaydetmişti Alp şu değerlendirmelerde bulunmuştu Bugün yüreğim sızlıyor Türkiye yi buna layık görmüyorum Biz evvela kendi ulusal otomobilimizi yapacaktık ve halka açık ucuz olacaktı Herkesin almasını teşvik edecektik Sonra meselâ askeriyeye verirdik devlet dairelerine verirdik Artık yapılacak aşikâr Derhal yerli arabayı başlatmak lâzım Benim kendime nazaran bir fikrim var Sanayi Bakanlığı nın Her vilayette şunu şunu imal edeceğiz demesi lâzım Meselâ Necmettin Erbakan Konya Kayseri Ankara demiş üçünün ortasında bir tercih yapamadığı için de başlatamamıştı Bakanlık diyecek ki Biz şu kentte araba yaptıracağız Meselâ Urfa ya gideceksin işadamlarına Sizin kentinize fabrika kuracağız diyeceksin Sonra İstanbul daki Urfalı işadamlarını da toplayacaksın 15 20 işadamını ortak edeceksin başına da muteber birini getireceksin Otomobil yapmakta ne var