Türkiye nin Cumhuriyet oluşunun 99 yıl dönümü
Hepimiz nasıl kurulduğunu biliyoruz türel boyutunuysa Murat Bardakçı Escort Kayaşehir yazdı
Bardakçı’nın Meclis Arşivi’nden ulaştığı dokümanlar ve o evrakların kıssası
Meclis in Anayasa da 29 Ekim 1923 te yaptığı değişikliklerin yer aldığı ve Meclis kâtiplerinin yazdıkları sayfa Bu metin Cumhuriyet Kayaşehir Escort Bayan in ilânının birinci resmi dokümanıdır TBMM Arşivi
Diyanet İşleri Reisliği nin Cumhuriyet in ilânını halka duyurmaları için müftülüklere gönderdiği telgraflardan biri Cumhuriyet Arşivi 051 0 8 65 35 1
Anayasa’da Kayaşehir Escort değişiklik
Şimdi Cumhuriyet in ilânının hukuksal tarafını ve dokümanın ehemmiyetini anlatayım Cumhuriyet bir anayasa değişikliği ile Büyük Millet Meclisi ‘Kanun ı Aslı Encümeni’nin yani Anayasa Komisyonu nun 1921 Anayasası ndaki altı hususun değişmesi gayesi ile hazırladığı tasarının Meclis in 29 Ekim 1923 Pazartesi günü yaptığı 43 oturumunda kabul edilmesi suretiyle ilân edildi Anayasa nın birinci unsuruna ‘Türkiye nin idare halinin Cumhuriyet devletin dininin İslâm resmî lisanının de Türkçe olduğu’ ek ediliyordu Başka hususlar de Cumhurbaşkanlığı Başbakanlık ve Hükümet hakkındaydı
Oylamadan sonra çabucak reisicumhur seçimine geçildi ve Mustafa Kemal Paşa Reisicumhur seçildi
Komisyonun mazbatası
Meclis in 29 Ekim 1923 Pazartesi günü yaptığı 43 oturumunda görüşülüp kabul edilen tasarıyı hazırlayan Anayasa Komitesi İzmir Milletvekili Yunus Nadi Abalıoğlu Bey in başkanlığında Gelibolu Milletvekili Celâl Nuri İleri Dersim Milletvekili Feridun Fikri Düşünsel Konya Milletvekili Refik Koraltan İzmit Milletvekili İbrahim Süreyya Yiğit Muş Milletvekili İlyas Sami Beyefendiler ile Antalya Milletvekili Rasih Hoca Kaplan dan meydana geliyordu
Celâl Nuri Bey in Meclis Başkanlığı na hitaben kaleme aldığı kurul mazbatası bugünün Türkçesi ile şöyle idi
Milletimizi refah ve saadete ulaştırıp tam bir bağımsızlığa kavuşturan ve Allah ın da takdir ettiği savaşta ulusal hâkimiyet aslı kat î surette kabul edilmiş ve hep buna riayet edilegelmişti Bu tarzın necib Türk milletine ne büyük muvaffakiyet temin ettiği aşikârdır Hâkimiyetin kayıtsız şartsız millete ilişkin olması ve yönetim tarzının milletin mukadderatını şahsen ve bilfiil yönetim etmek aslına dayanması zati Cumhuriyet demek olduğundan saltanatı kesin biçimde kaldıran bu sözün kullanılıp Türkiye Devleti nin formunun cumhuriyet hükümeti olması hakkında Teşkilât ı Esasiye Kanunu nun özel unsurunun bir fıkra ile açıklığa kavuşturulması hukuk ve uygulama bakımından münasip görülmüştür
Bir cumhuriyet tesis kılındıktan sonra bu cumhuriyetin temsilcisi olan başkanlık makamının da oluşturulması doğaldır
Bundan diğer hükümeti teşkil edecek olan başbakanın cumhurbaşkanı tarafından tayini sorumluluğun belirlenmesi bakımından mecburî işlerdendir
Dolayısıyla hala mevcud olan devlet formunun tesbiti için Anayasa nın buna dair bir üç sekiz ve dokuzuncu unsurları aşağıdaki halde değiştirilerek açıklığa kavuşturulmuş devletimizin dininin İslâm lisanının de Türkçe olduğuna dair özel bir husus ek edilmiştir
Zikredilen unsurları kanun hâline getirmek üzere Hey et i Celîle ye arz ve teklif ve çabucak müzakeresini istirham ederiz
Bu mazbata doğrultusunda hazırlanan tasarının Meclis te 29 Ekim akşamı saat 08 00’de kabul edilip kanunlaşması ile Türkiye de Cumhuriyet ilân edilmiş oldu
Ankara da Cumhuriyet in ilân edildiği birinci Meclis binası
“Türkiye Büyük Millet Meclisi Riyaseti Başkitabeti Genel Sekreterliği Kavanîn Kanunlar Müdüriyeti antetli kâğıda yazılmış olan 364 numaralı ‘Teşkilât ı Esasiye Kanunu nun birtakım mevaddının tâdiline’ yani ‘Anayasa nın birtakım hususlarının değiştirilmesine’ dair kanun şöyle idi
Birinci Husus Hâkimiyet bilâ kayd ü kaide milletindir Yönetim yordamı halkın mukadderatını şahsen ve bilfiil yönetim etmesi aslına müsteniddir dayanır Türkiye Devleti nin şekl i hükümeti Cumhuriyet tir
İkinci Husus Türkiye Devleti nin dini din i İslâm dır Resmî lisanı Türkçedir
Üçüncü Unsur Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından yönetim olunur Meclis Hükümet in inkısam ettiği şuubât ı idareyi ayrı başka kısımlara ayırdığı idarî işleri İcra Vekilleri vasıtasıyla yönetim eder
Dördüncü Unsur Türkiye Reisicumhuru Türkiye Büyük Millet Meclisi Heyet i Umumiyesi tarafından ve kendi âzası meyânından bir intihap seçim devresi için intihap olunur seçilir Vazife i riyaset başkanlık görevi yeni Reisicumhur un intihabına seçimine kadar devam eder Tekrar intihap olunmak seçilmek caizdir
Beşinci Unsur Türkiye Reisicumhuru devletin reisidir Bu sıfatla gerek gördükçe Meclis e ve Heyet i Vekile ye riyaset hükümete başkanlık eder
Altıncı Unsur Başvekil Reisicumhur tarafından ve Meclis âzası meyanından intihap olunur Meclis üyeleri ortasından seçilir Öteki vekiller Başvekil tarafından yeniden Meclis âzası ortasından intihap olunduktan sonra hey et i umumiyesi hepsi Reisicumhur tarafından Meclis in tasvibine arzolunur Meclis hâl i içtimada çalışma döneminde değil ise keyfiyeti tasvip Meclis in içtimaına tâlik olunur toplantısına ertelenir
18 Rebiyülevvel 1342 ve 29 Teşrinievvel Ekim 1339 1923
Müftüler görevlendirildi
Meselenin temeli Meclis in yeni bir devlet kurmaya değil mevcut idarenin ismini koymaya karar vermesi idi
Cumhuriyet in ilânı Ankara da 101 pâre top atılarak kutlanırken kararı memleketin dört bir tarafına duyurma işi de müftülüklere verildi Evkaf ve Şer iye Vekâleti nin talimatı ile Türkiye deki bütün müftülüklere telgraflar gönderen Diyanet İşleri Reisliği müftülerden artık Cumhuriyet ile yönetim edileceğimizi halka duyurmasını istedi
Bu sayfada Meclis in Anayasa da 29 Ekim 1923 te yaptığı değişikliklerin yer aldığı ve Meclis kâtiplerinin yazdıkları metnin yepyenisi yani Cumhuriyet in ilânının birinci resmî evrakı yer alıyor
1920 de açılan birinci Meclis bu tahta okul sıralarında çalışmıştı