İspanyollar ve Latin Amerikalıların kutladığı, emeli ölüleri anmak olan ‘Ölüler Günü’ şenliği Meksika’nın başşehri Mexico City’de başladı.
İki günlük kutlama boyunca giyilen iskelet kostümleri, figürleri ve Catrina olarak bilinen kafatasları, Jose Guadalupe Posada’nın çizimlerinden esinlenerek yapılıyor.
Dünyanın en farklı şenliklerden biri
Ölüler Günü, uzun yıllardır İspanyollar ve Latin Amerikalılar tarafından 31 Ekim ve 2 Kasım ortasında kutlanan dünyanın en enteresan şenliklerden biri.
Her ne kadar ismi “Ölüler Günü” olsa da şenlik, ölülerin sevinçli bir halde anılması için düzenleniyor.
Her sene şenlikle birlikte birçok renkli manzara ortaya çıkıyor.
Bu anma aktifliği günümüzde Meksika başta olmak üzere birçok ülkede gerçekleşiyor.
Kökeni Mayalar’a dayanıyor
Yerel ve Katolik inancın birleşimiyle vakit içinde birçok farklı uygulamaların da eklendiği Ölüler Günü’nün kökeni Mayalar’a dayanıyor.
O yıllarda Orta Amerika’da yaşayan birçok farklı inanışa sahip topluluğun, birbirinden farklı gelenekleri bulunsa da mevtten sonra ömür inancı epey yaygındı.
Meksika’da gerçekleşen birçok arkeolojik hafriyatta bulunan mezarların yapısı ve yeri, o devirdeki insanların mevtten sonra hayat inancının varlığını gösteriyor.
‘Zorlu 9 seviye’
14. ve 16. yüzyıllar ortasında günümüzdeki Meksika topraklarında yaşamış olan Aztekler, insanların öldükten sonra “Chicunamictlán” adlı bir yere seyahat ettiğine inanıyordu.
Ayrıca tekrar inanışlarına nazaran kişinin ruhu, güçlü 9 düzeyden geçtikten sonra son dinlenme yeri olan Mictlán’a ulaşabiliyordu.
Her biri için farklı tanrı
Bu düzeylerinden her birini yöneten ilahlar olduğuna inanılıyordu.
Aileler ise bu şiddetli seyahate yardım etmek için çeşitli araçlar, yiyecek ve su sağlıyordu.
Bunu yapmak için de ölen yakınlarının mezarlarına bu gereçleri koyuyorlardı.
Ölümden sonraki yaşam
Bir insan öldüğünde, ruhunun gideceği yerin mevt halleriyle belirlendiğine inanılıyordu.
Savaşta, doğum sırasında ölen yahut yaptığı fedakarlık sonucu ölen insanların, mevtten sonraki ömürde en âlâ halde ödüllendirileceği inancı hakimdi.
Bu inanç ve uygulamalar, bugünkü “Ölüler Günü” kutlamalarının temelini oluşturdu.
İnanışa nazaran ruhların geldiği günler…
İnanışa nazaran ruhlar, “Ölüler Günü” yani “Día de los Muertos” sırasında dünyaya dönüyor.
Cennetin kapıları onlara nazaran 31 Ekim gecesi açılıyor ve çocukların “Angelitos” olarak isimlendirilen ruhları, 24 saat boyunca aileleriyle birlikte oluyor.
1 Kasım çocukların ve sevgililerin günü olarak bilinirken, 2 Kasım’da ise yetişkinlerin ruhlarının ziyarete geldiğine inanılıyor.
Ve gün sonunda kutlamalara mezarlıklarda devam ediliyor.
Sunaklardaki yiyecek ve içecekler
3 bin yıllık gelenek olan Ölüler Günü’nde geri gelen ruhlar için birçok yerde yakınları tarafından ofrenda ismi verilen sunaklar yapılıyor.
Bu sunaklarda ruhların hayattayken sevdikleri yiyecekler, içecekler ve eşyalar, aile fotoğrafları, çiçekler ve hoş kokular bulunuyor.
Özel bir ekmek
Ayrıca o periyot için özel yapılan bir ekmek olan “pan de muertos” ve ölen kişinin isminin adının yazılı olduğu şekerden yapılmış kafatasları da sunaklarda yer alıyor.
İnanışın bir gereği olarak ruhlar sunaklardan ayrıldıktan sonra, sunaktaki yiyecekleri ve içecekleri ölen kişinin yakınları ve komşular tüketiyor.
Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde yer alıyor
UNESCO, 2008 yılında Ölüler Günü’nü Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne aldıktan sonra, şenlik tüm dünyada ünlendi ve dikkat çekti.
Son yıllarda büyük bir kültür turizmi kaynağı haline gelen Ölüler Günü, başta Mexico City olmak üzere Meksika’nın birçok kentinde gösterişli bir formda sunuluyor.
