Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Financial Times gazetesine verdiği röportajda, Türkiye’nin memleketler arası finans sisteminde gedikler açacak davranış sergilemeyen bir ülke olduğunu belirtti.
Bakan Nebati, röportajda, “net yanılgı noksan” kalemindeki sayıların süreksiz olduğunu belirterek, “Türkiye geçen yıl da neredeyse yılın yarısına kadar düzeltmelerle hakikat hale geldi. Bu sayılar da önümüzdeki yıla girdiğimizde bir ölçü düzelecek.” diye konuştu.
“Türkiye’ye para girişi turizm gelirlerinden ötürü arttı”
Türkiye’nin önemli bir turizm geliri olduğuna dikkati çeken Nebati, ülkeye para girişinin artan turizm gelirinden kaynaklandığını lisana getirdi.
Nebati, Türkiye’nin bir merkez haline geldiğine işaret ederek, “Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra Rusya’dan gelen turist sayısının herkes düşeceğini beklerken, bu sayı arttı. Bu turistler, finansal sistemi kullanmadıkları için daha çok harcamalarını nakit yapıyor. Öbür ülkelerden de önemli girişler var. Etrafımız savaş, Suriye’de var, Irak’taki, Rusya’daki, Ukrayna’daki durum malum. Bunlardan kaynaklı bir ölçü girişler var.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye, memleketler arası finans sisteminde dikkatli hareket eden bir ülke”
Türkiye’nin memleketler arası finans sisteminde dikkatli hareket eden ve burada gedikler açacak davranış sergilemeyen bir ülke olduğunu vurgulayan Nebati, şunları kaydetti:
“Bununla ilgili gerek iç, gerekse de dışarıdaki muhalif ögeler, Türkiye üzerinde bir baskı olsun diye, ‘net yanılgı noksan’da yer alan paranın nereden geldiğine ait bilerek soru işaretleri oluşturmakta. Bilhassa de seçime giderken cari açığın finansmanını gerçekleştirmenin getirmiş olduğu rahatlığı bize yaşatmak istemiyorlar. Bu mevzuda çok dikkatliyiz, hassasız. Ülkemizin dünyanın kıymetli bir ülkesi olduğunu, kıymetli bir finans merkezine dönüşmesi için uğraş eden bir yapıya sahip olduğumuzun şuuruyla çok dikkat ediyoruz. Bize daima meşru yollardan geliyor. Batı ‘Bu para nereden geliyor?’ diye sorguluyor lakin ‘MİR ödeme sistemini yasaklarsanız, turizm hedefiyle gelmiş olan kişi parayı neyle harcayacak?’ Bunu sorgulamıyor. Nakit harcayacak o kadar açık bir şey. Kendileri yapıyor, sonra da kendileri sorguluyor.”
“Cari açıktaki fark güçten kaynaklanıyor”
AA’nın haberine nazaran Nebati, cari açıkta sene başındaki maksatlarla oluşan farkın, petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığına değinerek, 2020 yılında 28, 2021’de 51 milyar dolarlık güç ithalatı yapıldığını, şu anki gidişata nazaran de bu sayının 100 milyar doları aşacağını anlattı.
“Cari açığı karşılamakta sorun yok”
Ödemeler istikrarının sağlanması ve cari açığın karşılanmasının nasıl olacağı sorularının ortaya çıktığını belirten Nebati, “Türkiye’de birinci 7 ayda 32 milyar dolarlık cari açığı finanse ettik. Bunun bir kısmı net yanılgı ve noksan, bir kısmını direkt satışlarla, turizm gelirleriyle kapatıyoruz. Yani önümüzdeki kalan 5 ay için öngörülen yaklaşık 18 milyar dolarlık bir cari açık. Bunun finansmanını da gerek net kusur noksan ile gerekse turizm gelirleriyle ve ihracatımızdaki ivmenin devam etmesiyle karşılarız, bir problemimiz yok.” değerlendirmesinde bulundu.
“TCMB rezervleri daha da ilerleyecek seviyede”
Nebati, kur muhafazalı mevduat hesabıyla ülkenin çok kıymetli bir potansiyelini harekete geçirdiklerine dikkati çekerek, böylece dolarize olmuş bir toplumun parasının sistemden çekildiğini, Merkez Bankası rezervlerinin bu yıl 116 milyar dolarlara çıktığını ve daha da ilerleyecek hale geldiğini tabir etti.
“Rezervlere baskı kelam konusu değil”
Döviz gereksinimini içeriden de karşıladıklarını belirten Bakan Nebati, son 3 ayda doğalgaz fiyatlarındaki artıştan ötürü devasa döviz tüketen BOTAŞ’ın bile piyasadan bu gereksinimi gidermeye başladığını, hasebiyle TCMB rezervlerine baskının kelam konusu olmadığını vurguladı.
“En berbat senaryolara karşı planımızı yaptık”
Nebati, doğalgaz ve petrolde beklenen yüksek fiyatlara karşın artışın sonlu olduğuna işaret ederek, “Biz makus senaryoya ait cari açığı nasıl kapatacağımıza ait de planımızı yaptık. Hasebiyle önümüzdeki yıl da rastgele bir meseleyle karşı karşıya kalmayacağız.” sözlerini kullandı.
“Türkiye rahat borçlanıyor”
Dünyada bilhassa gelişen ülkeler açısından piyasanın daraldığını lisana getiren Nebati, Türkiye’nin rahat bir biçimde borçlanabildiğini vurguladı.
“Ülkelerin paralarını depo edebilecekleri yer”
Nebati, Türkiye’nin memleketler arası arenada edindiği muvaffakiyete vurgu yaparak, ülkelerin paralarını depo edebilecekleri yer arayışında olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bunların içerisinde en muteber ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Zira Türkiye’nin bilhassa Rusya-Ukrayna savaşında ortaya koymuş olduğu performans, tahıl koridorunu çözmüş olması, savaşın tarafları ortasında bir istikrar siyaseti yürüterek barışın tesis edilmesi için çaba göstermesini dünya anlıyor. Münasebetiyle da gerek Avrupa, gerek Arap ülkeleri, gerekse de farklı ülkelerden ülkemize bir akış olacağı çok açık, beklentilerimiz var.”
“Süreci rahat geçireceğiz”
Bu beklentiler gerçekleştiğinde TCMB rezerv değişimlerinin de görüleceğini tabir eden Nebati, şöyle devam etti:
“Bu yaz, gerek turizm, gerek üretim, gerekse ihracat açısından yeterli bir dönem geçirdik. Tarım konusunda da çok uygun bir dönemdi, tam bir randıman patlaması oldu. Çiftçiye de çok güzel fiyat verdiğimiz için şu anda işlenmeyen topraklar bile işlenmeye başladı. Bu çok kıymetli. Biz finansal olarak da bunları destekliyoruz gerek GES’lerle, gerek sulama sistemlerinin geliştirilmesiyle ilgili. Çok düzgün bir dönem geçirdiğimiz için önümüzdeki süreci çok daha rahat geçireceğimizi biliyorum.”
“Akkuyu için kaynaklar vaktinde gelmeli”
Akkuyu Nükleer Santrali’nde kontrattaki gayelerin gerçekleştirilmesi için adımların atıldığını söyleyen Nebati, bu sürecin aksamadan yönetilebilmesi ismine kaynakların vaktinde gelmesi gerektiğini anlattı.
Nebati, Rusya’ya karşı Batılı ülkelerin tavrı nedeniyle Türkiye üzerinde baskı oluşturmak isteyenlerin, bu paranın nerelerde kullanılacağını sorguladığını belirterek, “Ticari sırra girdiği için sayıları vermekten kaçınıyorum. Lakin biz Türkiye’ye gelen her ölçünün mutlak surette gayesine uygun bir halde kullanılması noktasında çok netiz. Yani Türkiye’ye Akkuyu Nükleer Santrali’nin inşası için giren parayı, Türkiye’deki Akkuyu inşasının üretimi için harcadık.” dedi.
“Doğalgaz ile ilgili pazarlıkları yapacağız”
Türkiye’nin Gazprom şirketinden doğalgaz için indirim ya da erteleme talep edip etmediğine ait soru üzerine Nebati, şunları kaydetti:
“BOTAŞ ve ilgili üniteler çalışıyorlar aslında. Bu, biraz ajite ediliyor. Her ülke bir malı aldığı vakit bunun pazarlığını yapar. Biz pazarlığımızı İran ve Azerbaycan ile de yapıyoruz. Türkiye’nin Rusya ile bir mutabakat yoluna gitmesi, indirim talep etmesi ya da fiyatların bu kadar yükseldiği bir periyotta muhakkak mühletlerle erteleme istemesi kadar doğal bir şey olamaz. Bunun sorun haline dönüştürülmesi bir sorun aslında. Biz doğal gazımızın 3’te 1’ini aslında Rusya’dan karşılıyoruz. Bizim oradaki her 1.000 dolarlık maliyet azalması benim ülke bütçeme, cari açığımın finansmanına bir katkı sağlıyor. Onun için de bu pazarlıkları yapacağız, yapmaya devam edeceğiz.”