Bilim insanları Pakistan’da yıllık yağış ortalamasının 3 5 kat üzerinde gerçekleşen muson yağmurlarında iklim değişikliğinin Büyükesat Escort tartışmasız bir rolünün olduğunu belirtiyor
Felaketin Pakistan’a maliyeti 30 milyar dolardan fazla
Küresel karbon salımında yüzde 0 8 hissesi olan Pakistan ın sel felaketi sonrası karşı karşıya olduğu hasarın maliyetinin Beşevler Escort 30 milyar doların üzerinde olduğu kestirim ediliyor
Bu ölçü ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 10’undan fazlasına tekabül ediyor
Sel sonrası hasara uğrayan yahut yıkılan 2 milyondan fazla konutun yaklaşık Cebeci Escort 24 bin okulun 1500 sıhhat tesisinin ve 13 bin kilometre yolun tamir edilmesi yahut tekrar yapılması gerekiyor Ülkede yıkılan öbür yapılar ortasında çok sayıda köprü otel ve baraj da yer alıyor
İklim adaleti tartışmaları
AA’nın haberine nazaran Pakistan’daki bu yıkım iklim adaleti üzerine tartışmaları alevlendirdi İklim değişikliğine büyük katkı sunan güçlü ülkelerin iklim değişikliği sebebiyle ziyan gören fakir ülkelere tazminat verip vermemesi tartışılıyor
Bu fikir gelişmiş ülkeler tarafından reddediliyor Ancak Pakistan ve öbür gelişmekte olan ülkeler gelecek ay Mısır’da yapılacak Birleşmiş Milletler BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nda COP27 bu mevzuyu önemli biçimde gündeme getirmeyi planlıyor
Pakistan Dışişleri Bakanı Bilaval Butto Zerdari geçen ay Birleşmiş Milletler 77 Genel Heyetinde yaptığı açıklamada büyük ülkelerin endüstrileşmesinin bedelini 33 milyon Pakistanlının ömür ve geçim kaynaklarıyla ödediğini söylemişti
İklim Değişikliği Bakanı Şeri Rehman ise güçlü ülkelerin iklim değişikliğinden etkilenen ülkelere tazminat borcu olduğunu vurgulamıştı
Gelişmiş ülkelerden tazminat taleplerine ret
Gelişmiş ülkeler ise tazminat ile ilgili her şeyi reddederken bu durumun öbür ülkelerin iklimle ilgili savlarına kapı aralayacağından korkuyor
İskoçya’nın Glasgow kentinde geçen sene düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansında COP26 ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri kayıp ve hasarlar için fakir ülkelere tazminata yönelik fon talebini reddetmişlerdi
Tazminatın yasal zemini
Hollanda daki Leiden Üniversitesinde Memleketler arası Kamu Hukuku kolunda öğretim üyeliği yapan Margeretha Wewerinke Singh büyük ülkelerin sorumlulukla ilgili son derece telaşlı olduğunu ve sorun çözülmeyeceği için bir noktada muahedeye varabileceklerini söyledi
Wewerinke Singh bu hususla ilgili yasal seviyede bir temel olduğunu belirterek milletlerarası hukukun devletlerin öbür ülkelerin etraflarına ziyan vermeme yükümlülüğü olduğunu söylediğini söz etti
Bu çeşit ihlallerin ziyan gören ülkelerdeki durumu düzeltme yahut bu ülkelere tazminat vermeyi tetikleyebileceğini vurgulayan Wewerinke Singh Pakistan ın iki seçeneği olduğuna işaret etti
Wewerinke Singh İslamabad ın Milletlerarası Adalet Divanı ICJ üzere memleketler arası kurumlar aracılığıyla güçlü devletlerin peşine düşebileceğini lakin ABD ve Çin üzere karbon salımına en çok katkı sunan ülkelerin ICJ nin yargı yetkisini tanımadığını belirtti
Son olarak Wewerinke Singh Pakistan ın ulusal mahkemelerde devletlere yahut fosil yakıt şirketlerine karşı dava açabileceğini aktardı
Pakistan ahlaki zorunluluğu öne çıkarıyor
İslamabad idaresi ise tazminat talep etmek yerine varlıklı ülkelerin iklim değişikliğinin kurbanı olan Pakistan’a yardım etmesini ahlaki bir mecburilik olarak öne çıkarıyor
Pakistan uzun sürmesi olası bir davayla varlıklı ülkelerin tazminat dehşetlerini körüklemek yerine BM dayanaklı bir bağış konferansıyla gereksinim duyduğu finansmanı elde etmeyi hesaplıyor olabilir
İklim değişikliğinde Pakistan’ın rolü
İklim değişikliği ve afetleri uzmanı Ayşe Sıddıki yıkımın büyük sorumluluğunun iklim değişikliğine sebebiyet verenlere ilişkin olduğunu lisana getirerek Pakistan ın da burada sorumlu olduğuna işaret etti
Sıddıki Pakistan in 2017 de ulusal sel müdafaa planını onayladığını lakin bunu uygulamadığını anımsatarak Dünya Bankası Belucistan da sel müdafaa projeleri için 200 milyon dolar kredi sağladı lakin Pakistan ın uygulamadaki yetersizliği sebebiyle bu askıya alındı Projelerin bu ay tamamlanması gerekiyordu dedi
En büyük sorunun sel bölgelerindeki sınırsız yapılanmalar ve Pakistan ın İndus Irmağı Vadisi boyunca büyük baraj ve kanalizasyon sistemlerine güvenmesi olduğunu belirten Sıddıki sel sularını durdurmaya çalışan mega projelerin yıkımı daha da kötüleştirdiğini lisana getirdi
Pakistan ın iklim değişikliğiyle çaba stratejisini yazanlardan Daniş Mustafa ise 2010 da yaklaşık 2 bin kişinin vefatına yol açan selden bu yana rastgele bir ıslahatın yapılmadığını vurgulayarak doğal drenaj sisteminin önündeki mahzurların kaldırılmasını ve sel bölgelerine konut inşa edilmesinin önlenmesini tavsiye etti